1. Nguyên tắc sử dụng corticosteroid
- Chỉ chỉ định thuốc khi có chẩn đoán chính xác
- Sử dụng trong thời gian cần thiết; giảm liều và ngừng ngay khi có thể.
- Theo dõi thường xuyên kết hợp phòng ngừa biến chứng (dạ dày tá tràng, rối loạn điện giải, tăng đường máu, huyết áp, nhiễm khuẩn, loãng xương…)
2. Bảng tóm tắt đặc điểm và liều quy chuẩn một số glucocorticoid
Thuốc | T bán hủy sinh học (giờ) | Hiệu lực kháng viêm | Hiệu lực giữ Na+ | Ái lực với receptor ucocorticoid | Liều quy chuẩn (mg) |
Thời gian tác dụng ngắn (8-12 giờ) | |||||
Cortisol Cortison Fluorocortison | 8 – 12 8 – 12 | 1 0,8 10 | 1 0,8 125 | 100 1 – | 20 -9% Bán chạy Máy vật lý trị liệu Bộ Quốc phòng Giá gốc là: 3.600.000₫.3.290.000₫Giá hiện tại là: 3.290.000₫.
Công ty Cổ phân TSun Việt Nam [DoctorHome DH14] Máy trị liệu đa năng DoctorHome DH-14 (tiêu chuẩn) 10.990.000₫
-6% Hỗ trợ cơ xương khớp chi dưới Giá gốc là: 3.700.000₫.3.490.000₫Giá hiện tại là: 3.490.000₫.
BH 20 năm
25 |
Thời gian tác dụng trung bình (12-36 giờ) | |||||
Prednison Prednisolon Methyl pednisolon Triamcinolon | 12 – 36 12 – 36 12 – 36 12 – 36 | 4 4 5 5 | 0,8 0,8 0,5 0 | 5 220 1190 190 | 5 5 4 4 |
Thời gian tác dụng dài (36-72 giờ) | |||||
Betamethason Dexaethason | 36-72 36-72 | 25 25 | 0 0 | 740 540 | 0,75 0,75 |
3. Các đường dùng
* Đường uống: Thường sử dụng các dạng thuốc viên. Liều 01 viên prednison 5mg tương đương với 01 viên cuarcacs loại thuốc sau: cortison (25mg), methylprednisolon (4mg), triamcinolon (4mg), betamethason (0,75mg).
* Đường tại chỗ (tiêm trong hay cạnh khớp, tiêm ngoài màng cứng, tiêm vào trong ống sống): phải được bác sĩ chuyên khoa chỉ định và tuân thủ vô trùng chặt chẽ.
* Đường tiêm bắp hay tiêm tĩnh mạch: Đường tiêm bắp hiện nay hầu như không được sử dụng trong khớp học vì các tác dụng tại chỗ khá nghiêm trọng (teo cơ, nguy cơ nhiễm khuẩn).
* Liều dùng (tính theo prednisolon)
+ Liều thấp: 5-10mg/24h, trung bình: 20-30mg/24h, liều cao: 60-120mg/24h (1-2mg/kg/24h)
* Đối với các bện thấp khớp, thường cho liều 0,5mg/kg/24h, sau đó giảm liều 10% mỗi tuần. Từ liều 15mg trở đi, giảm 1mg/tuần. Dùng kéo dài: không quá 5-10mg/24h.
* Phác đồ điều trị đặc biệt
+ Bolus hay flash – Pulse therapy
* Chỉ định trong trường hợp đặc biệt (đợt tiến triển của lupus ban đỏ, viêm khớp dạng thấp, viêm mạch…) Hiện nay ít dùng đường này. Phải theo dõi bệnh nhân nghiêm ngặt.
* Cách dùng: Truyền tĩnh mạch 750mg đến 1 gam (1.000mg) methylprednisolon (methylprednisolone sodium succinate – Solu – Medrol®) pha trong 250-500 ml dung dịch natriclorua 0,9%, truyền tĩnh mạch trong 2-3 giờ, dùng một liều duy nhất trong ngày, nhắc lại 3 ngày liên tiếp. Sau liều này, chuyển đường uống với liều tương đương với prenisolon 1,5-2mg/kg/24h.
+ Mini Bolus hay mini pulse therapy
* Chỉ định: tương tự như phương pháp Bolus hay Pulse therapy.
* Thuốc: Methylprednisolone sodium succinate (Solu-Medrol® với liều 2mg/kg/24 giờ; Hoặc dexamethason với liều 0,4mg/kg/24h.
4. Chế độ điều trị bổ sung khi sử dụng glucocorticoid
Cần lưu ý chế độ điều trị bổ sung, đặc biệt khi sử dụng với liều prednisolon trên 10 mỗi ngày, càng phải được thực hiện nghiêm ngặt khi liều càng cao hoặc kéo dài trên 01 tháng.
+ Kali: 1-2gam kali chlorure hoặc 2-4 viên kaleorid 600mg mỗi ngày
+ Vitamin D 800 UI kết hợp 1 gam calci mỗi ngày
+ Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày: nhóm ức chế bơm proton uống trước khi đi ngủ (omeprazol – Nexium 20mg…)
+ Benzodiazepin trong trường hợp mất ngủ
+ Bisphosphonate: Fosamac 70mg mỗi tuần. Chỉ định khi sử dụng gluco corticoid trên 01 tháng (bất kể liều nào).
PGS.TS.BS. Nguyễn Thị Ngọc Lan
Đại học Y Hà Nội
Originally posted 2012-10-28 22:42:02.
Thông tin về y học chỉ mang tính tham khảo, bạn cần hỏi ý kiến của thầy thuốc trước khi áp dụng cho mình và người thân. Với mỗi người việc đáp ứng với các liệu trình điều trị là khác nhau tùy thuộc cơ địa bản thân !